Wat is haptonomie

Haptonomie houdt zich bezig met menselijke relaties. Hoe ga ik om met anderen? Kan ik daarbij mezelf zijn? Eigenlijk gaat het om bewustzijn van jezelf, juist in de omgang met anderen. Daardoor heeft een haptonomisch begeleider veel te maken met communicatie tussen mensen, met ontmoeting en aanraking.

Haptonomie is de basis-wetenschap van menselijk affectief gedrag in relatie en interactie!

Visie van het ITH op menszijn

Mensen hebben van nature de behoefte om samen te leven met andere mensen. In de filosofie wordt de samenleving direct gekoppeld aan mens-zijn. Leven is samenleven, zijn is samenzijn. Het is alsof ze onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Als we ons in de haptonomie bezig houden met de optimalisering van mens-zijn, dan zijn we tegelijkertijd bezig met een optimalisering van de samenleving. Haptonomie is derhalve niet specifiek op de mens als individu gericht, maar via de mens op de wereld waarin deze mens leeft, werkt, woont etc.

Belangrijk daarin is hoe die mens zich voelt en wat hij beleeft als individu binnen die wereld met andere mensen. En juist die gevoelens worden, vaak noodzakelijkerwijze, regelmatig naar de achtergrond gedrongen omdat het individuele de voorkeur heeft gekregen boven het samen zijn. 

Mensen hebben andere mensen nodig om zichzelf te leren kennen. Niet door naar binnen gericht te leven, maar meer door naar buiten gericht te zijn. Je zelf leren kennen door de ander. Het is immers de ander die voor jou de spiegel is waarin je jezelf kunt herkennen.   

Maar sta je de ander wel toe jou te ontmoeten en te leren kennen? Daarvoor is een balans in je zelf een voorwaarde. Een gevoel van veiligheid dat je hebt kunnen ontwikkelen in je vroegste levensperiode. In een affectief contact met je ouders heb je geleerd vertrouwen te hebben in de beschikbaarheid van hen, waardoor je steeds een veilige basis voelt om op te terug te kunnen vallen in moeilijke omstandigheden. Waarin je bovendien geleerd hebt je kenbaar te maken als een bijzonder en uniek mens. Een contact waarin je jezelf ervaren hebt als welkom en bijzonder, doordat je ouders je dit aan den lijve hebben laten voelen. Vanuit dat gevoel toets je de wereld waarin je leeft en (mensen) ontmoet, op echtheid en betrouwbaarheid. Als je kunt ontmoeten vanuit een open mens-zijn, of zoals Jan Bastiaans het noemt: een ontgrensd mens-zijn, dan stap je vrij en krachtig in een ontmoeting, en niet bevreesd en teruggetrokken. Dan kun je in alle vrijheid contacten aangaan of afsluiten zonder verlies van eigenheid en veiligheid.

Belangrijk in je leven met anderen is dat een affectief klimaat gecreëerd wordt, waarin je jezelf kunt blijven ervaren als gewenst en bijzonder. Zo is er een basis waarop je je als mens kunt ontplooien en het mag delen met die anderen. Een samenleven in wisselwerking. Een affectief samenleven.

Wat houdt haptonomische begeleiding in?

Haptomische begeleiding is een onderdeel van haptonomie. Een haptonomisch counselor en/of de haptotherapeut zet zijn/haar kennis en vaardigheden in bij het begeleiden van cliënten. Hij/zij geeft mensen de mogelijkheid tot groei en ontplooiing.
Deze vorm van begeleiden is heel duidelijk en concreet en zeker niet ‘vaag’ of ‘zweverig’. Deze soort van begeleiding is gericht op voelen èn denken, om de juiste evenwicht hiertussen. Wij geven dat handen en voeten met het OWS (ontwikkelingsschema), daarbij leert een haptonomisch counselor en de haptotherapeut de theorie en praktijk met elkaar verbinden.

Haptotherapie is een haptonomische begeleiding binnen een professioneel kader in situaties waarin een mens geblokkeerd wordt in zijn menselijke ontplooiing door het ontbreken van, of een tekort aan bevestigende stimuli in het samenspel met zijn omgeving.

De essentie van de begeleiding is het helpen herstellen van de natuurlijke bevestigende wisselwerking tussen individu en omgeving, dan wel het op gang brengen van deze wisselwerking waardoor het natuurlijke gevoel van authenticiteit wordt hersteld of bevorderd.

Vanuit de vitale kracht kan de mens zich dan weer verder ontwikkelen en zin geven en ontlenen aan zijn bestaan en dat van de wereld.

In een haptonomische en haptotherapeutische begeleiding vinden we het belangrijk de leefwereld te betrekken in het proces. Juist in een proces van verandering, of een proces waarbij aanspraak wordt gedaan op het gezamenlijke cq de relationele verhoudingen van dat moment, is het essentieel dat de leefwereld erbij hoort en participeert. Want deze behoren tot de samenleefsituatie van deze mens.
Niet alleen de hulpvrager wordt geholpen, maar eveneens zijn directe leefomgeving.  Het is altijd een contextuele situatie waarin mensen zich bewegen.

ITH een unieke aanpak op haptonomische begeleiding

Het ITH onderscheidt zich door een unieke aanpak om de haptonomische begeleiding te integreren. We  werken  met een theoretisch kader: het OWS (ontwikkelingsschema), door Anne-Jan van Minnen ontwikkeld, om onze haptonomische begeleider optimaal op te leiden. Dit schema heeft het ITH zelf ontwikkeld gebaseerd op wetenschappelijke gegevens en in de loop der jaren verfijnd. Het geeft inzicht in de ontwikkeling van het mens zijn. Bovendien koppelt het schema de haptonomisch theorie aan de praktijk om onze haptonomische begeleider goed voor te bereiden. 

Het Ontwikkelingsschema als theoretisch kader

Het Ontwikkelingsschema (OWS) geeft een schematische weergave van hoe de unieke mens zich heeft ontwikkeld in zijn of haar leven. Wat is er vanuit de vroege jaren meegeven aan veiligheid. Hoe heeft deze mens zich ontwikkeld in zijn/haar persoonlijke identiteit. Kun je als individu je inpassen in je omgeving of ben je nog geneigd je aan te passen? Ben je vrij in je handelen en keuzes maken? Kun je je eigen verlangens nastreven? En hoe ga je om met intimiteit? Durf je je kwetsbaar op te stellen of laat je liever niet het achterste van je tong zien? In alles komt een beeld tevoorschijn in hoe de mens zich laat zien in relatie tot een ander. Daarvoor moet je als begeleider goed kunnen waarnemen (luisteren, zien, voelen, aftasten, ruiken). Hoe beweegt de ander zich, hoe vertelt de ander zijn/haar verhaal; hoe maakt hij contact, hoe gaat hij in op je uitnodigingen? Dit alles geeft een beeld van waar de ander staat binnen zijn mensontwikkeling.

We werken aan de grenzen van de mogelijkheden. Elk mens maakt een ontwikkeling door en loopt daarbij soms tegen problemen aan. We helpen als haptonomisch begeleider en haptotherapeut hier betekenis aan te geven en door mensen aan te spreken op hun eigen mogelijkheden keuzes te maken. Zo groeien ze en worden ze steeds meer authentiek aan zichzelf.

Beide principes komen in al onze activiteiten consequent terug, of het nu gaat om een eendaagse workshop of de gehele vierjarige post hbo opleiding. Daarin ligt onze kracht.